حباب سکه چیست؟ چگونه محاسبه می شود؟

 در ایران سرمایه‌گذاران با استفاده از دانش و اطلاعات خود می‌توانند در بازار‌های مختلف و متنوعی سرمایه گذاری کنند. یکی از این بازارها، بازار طلا یا سکه است که در دهه‌های اخیر به عنوان یک بازار پر رونق و جذاب برای سرمایه‌گذاری به شمار می‌رود. امروزه برای سرمایه‌گذاران تحلیل و بررسی قیمت سکه و پدیده حباب سکه اهمیت بسیار زیادی دارد. زیرا درصد حباب سکه به صورت مستقیم بر سودآوری سرمایه‌گذاران تاثیرگذار خواهد بود.

مفهوم حباب سکه

 تعادل در بازار، زمانی ایجاد می‌شود که عرضه و تقاضا برای یک دارایی تقریبا متعادل شده باشد. در این حالت، قیمت دارایی به ارزش ذاتی آن نزدیک می‌شود. ارزش ذاتی یک دارایی، ارزشی است که بر اساس عوامل بنیادی مانند هزینه تولید، ارزش جایگزینی،انتظارات سودآوری و … تعیین می‌شود. هر فرد برای سرمایه‌گذاری به دنبال آن است که دارایی مورد نظر خود را با قیمتی کمتر از ارزش ذاتی آن خریداری کند. این استراتژی به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد تا با افزایش قیمت دارایی در جهت رسیدن به ارزش ذاتی خود، سود قابل توجهی کسب کنند. هدف اصلی در این نوع سرمایه‌گذاری، بهره‌برداری از تفاوت قیمت خرید و قیمت ذاتی دارایی است.

داشتن اطلاعات کافی در مورد فاصله قیمت بازار و ارزش ذاتی یک دارایی، می‌تواند به سرمایه‌گذاران کمک کند تا ریسک سرمایه‌گذاری خود را کاهش دهند. سرمایه‌گذارانی که در بازارهای نامتعادل سرمایه‌گذاری می‌کنند، در معرض ریسک بیشتری هستند.

یکی از موارد مهم در مورد خرید و فروش سکه، درک صحیح از مفهوم حباب سکه است. هنگامی که نسبت عرضه و تقاضا به صورت غیر طبیعی عمل کند، به عبارتی بعضی از دارایی‌ها مانند سکه طلا به قیمتی بیشتر از ارزش ذاتی خود در بازار معامله شوند، به این پدیده حباب سکه می‌گویند.

تاثیر تورم و رکود بر حباب سکه

تورم و رکود دو پدیده اقتصادی هستند که می‌توانند تاثیر مستقیمی بر بازارهای مالی و سرمایه‌گذاری داشته باشند. زمانی که تورم افزایش می‌یابد، ارزش پول کاهش می‌یابد. این امر باعث می‌شود که سرمایه‌گذاران برای حفظ ارزش دارایی خود در برابر تورم، به دنبال سرمایه‌گذاری در دارایی‌های مختلف مانند سهام، طلا و … باشند، که بتواند ارزش دارایی‌شان را در طول زمان حفظ کنند. 

علاوه بر تورم، رکود نیز می‌تواند بر بازار سکه و طلا تاثیر بگذارد و نتیجه بالعکس داشته باشد. اما معمولا پدیده حباب در حالت تورمی بیشتر رخ خواهد داد و این امر می‌تواند بر اثر هیجانات ایجاد شده در دوران تورم باشد. 

انواع حباب سکه

به صورت کلی حباب سکه به دو دسته حباب مثبت و حباب منفی تقسیم می‌شود. حباب مثبت، زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت بازار از ارزش ذاتی بیشتر باشد. در مقابل، حباب منفی زمانی ایجاد می‌شود که، قیمت بازار از ارزش ذاتی کمتر است. 

به عنوان مثال، اگر قیمت یک دارایی به طور قابل توجهی بالاتر از ارزش ذاتی آن باشد، می‌توان گفت که بازار در وضعیت حباب قرار دارد. حین خرید سکه، باید مراقب باشید که حباب مثبت زیادی ایجاد نشده باشد، خرید سکه در حباب مثبت می‌تواند ریسک سرمایه‌گذاری شما را افزایش دهد.
 

در مقابل، اگر قیمت یک دارایی به طور قابل توجهی پایین‌تر از ارزش ذاتی آن باشد، می‌توان گفت که بازار در وضعیت فرصت خرید قرار دارد. در این حالت، سرمایه‌گذاران می‌توانند با خرید این دارایی، سود مناسبی کسب کنند.

بنابراین، آگاهی از فاصله قیمت بازار و ارزش ذاتی یک دارایی، می‌تواند به سرمایه‌گذاران کمک کند تا تصمیمات سرمایه‌گذاری آگاهانه‌تری بگیرند و ریسک سرمایه‌گذاری خود را کاهش دهند. میزان حباب سکه به عوامل مختلفی مانند نوع و وزن سکه، عرضه و تقاضا سکه، عوامل اقتصادی و …  بستگی دارد.

 حباب سکه معمولا در سکه‌های کم وزن می‌تواند بیشتر باشد. سکه‌های کم وزن مانند سکه گرمی، به دلیل قیمت پایین‌تر نسبت به سکه‌های سنگین‌تر، تقاضای بیشتری دارند. این موضوع باعث می‌شود که در زمان افزایش تقاضا، این نوع سکه‌ها بیشتر مورد استقبال قرار گیرند و در نتیجه حباب بیشتری داشته باشند.

هنگام خرید سکه نیاز است توجه داشته‌ باشید که حباب مثبت زیادی در بازار ایجاد نشده باشد، زیرا این امر ریسک سرمایه‌گذاری شما را افزایش می‌دهد. عوامل مختلفی می‌توانند به ایجاد حباب مثبت یا منفی در بازار سکه منجر شوند:

حباب مثبت سکه:

کمیاب شدن: کاهش عرضه سکه در بازار باعث افزایش قیمت آن می‌شود.

افزایش تقاضا: افزایش علاقه و تقاضا برای خرید سکه منجر به افزایش قیمت می‌شود.

احتمال افزایش قیمت‌ها: پیش‌بینی افزایش قیمت سکه در آینده می‌تواند باعث افزایش تقاضا و ایجاد حباب مثبت شود.

حباب منفی سکه:

عرضه زیاد: افزایش عرضه سکه در بازار می‌تواند باعث کاهش قیمت شود.

کاهش تقاضا: اگر سرمایه‌گذاران تصمیم بگیرند که سرمایه‌گذاری‌های خود را به دارایی‌های دیگر منتقل کنند، تقاضا برای سکه کاهش یافته و قیمت آن پایین می‌آید.

احتمال کاهش قیمت‌ها: پیش‌بینی کاهش قیمت سکه در آینده می‌تواند منجر به کاهش تقاضا و ایجاد حباب منفی شود.

محاسبه حباب سکه

شاید برای بعضی از افراد این سوال پیش آمده باشد که حباب سکه چیست و نحوه محاسبه آن به چه صورت است. در ادامه با نحوه محاسبه حباب سکه بیش‌تر آشنا خواهید شد.
حق ضرب: هزینه‌های ضرب سکه و هزینه‌های جانبی که ممکن است متغیر باشد.
قیمت اونس جهانی طلا: قیمت جهانی هر اونس طلا به صورت آنلاین اطلاع رسانی می‌شود که می‌توانید این اطلاعات را از منابع معتبر آنلاین دنبال کنید. در محاسبه ارزش ذاتی سکه، باید قیمت هر اونس را به قیمت هر گرم تبدیل نمایید. این کار با تقسیم قیمت جهانی هر اونس بر عدد 31.1 امکان‌پذیر است.
نرخ دلار: قیمت دلار به صورت لحظه‌ای در حال تغییر و نوسان است، بنابراین هنگام محاسبه ارزش ذاتی سکه، ابتدا می‌بایست قیمت فعلی دلار را از منابع معتبر به دست آورده و سپس این مقدار را در فرمول مربوطه استفاده کنید.
وزن سکه: در بازار طلا و سکه ایران، چند نوع سکه با وزن‌های مختلف در حال معامله و ضرب هستند. این سکه‌ها به نام‌های سکه تمام بهار آزادی و سکه امامی، نیم سکه، ربع سکه و سکه یک گرمی شناخته می‌شوند. با در نظر گرفتن وزن هر یک از این سکه‌ها به عنوان یکی از مولفه‌ها، می‌توان با افزودن آنها به فرمول ارزش ذاتی، به پاسخ نهایی دست پیدا کرد.
۰/۹: با بخش پذیری عیار سکه بهار آزادی و عیار اونس طلا محاسبه می‌شود.
۳۱/۱(گرم): هر اونس طلا
مثالی از حباب سکه
فرض کنید قیمت اونس جهانی طلا ۱۹۸۰ دلار، نرخ دلار ۵۰۰۰۰ تومان، وزن سکه ۱ گرم و حق ضرب ۵۰هزار تومان باشد. در این صورت، میزان حباب سکه به صورت زیر محاسبه می‌شود:
میزان حباب سکه به صورت تقریبی و با در نظر گرفتن قیمت سکه گرمی ۵/۸۰۰/۰۰۰ میلیون تومان مبلغ ۲/۸۸۶/۰۰۰ میلیون تومان خواهد بود.
آیا حباب سکه‌ با حباب طلا متفاوت است؟
بله، گاها حباب سکه بیشتر است. چرا که عموم مردم در دو راهی بین سرمایه‌گذاری در سکه یا طلا، سکه را انتخاب می‌کنند. این امر به تنوع و گستردگی انتخاب‌هایی که این بازار به مشتریان ارائه می‌دهد، برمی‌گردد. حتی حباب سکه‌های مختلف نیز نسبت به یکدیگر متفاوت است. بازار سکه، با ارائه گزینه‌های متنوع از لحاظ وزن و قیمت، این فرصت را برای همه فراهم می‌آورد تا بتوانند بر اساس بودجه‌ای که برای این کار در نظر دارند، سرمایه‌گذاری کنند.
به عنوان مثال، قیمت‌ ربع سکه و سکه گرمی به مراتب از سکه‌ی تمام کمتر است. این امر باعث می‌شود خریداران بیشتری به سمت خرید این دو نوع سکه جذب شوند و تقاضا برای آن‌ها بیشتر باشد. در نتیجه به دلیل محبوبیت و تقاضای بالاتر، در معرض حباب قیمتی بیشتری نسبت به سایر سکه‌ها قرار می‌گیرند.
روش جایگزین خرید سکه فیزیکی
خرید فیزیکی سکه از بازار چالش‌های فراوانی برای سرمایه‌گذاران مانند سختی‌های جابجایی، نگهداری، ریسک(سرقت و کلاهبرداری) و … دارد. اما امروزه افرادی که به سرمایه‌گذاری در بازار سکه و طلا علاقه‌مندهستند، می‌توانند از تنوع روش‌های خرید در بورس نیز بهره‌مند شوند. 
سرمایه‌گذاری در صندوق‌های کالایی مبتنی بر طلا، گواهی سپرده سکه طلا و گواهی سپرده شمش طلا همگی جایگزین‌های مناسبی برای سرمایه‌گذاری در طلا و سکه طلا هستند.
از صندوق‌های کالایی مبتنی بر طلا می‌توان به صندوق عیار اشاره کرد. از مزایای صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌توان به امکان معامله راحت‌تر در فضایی کاملا قانونی تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار، پرداخت کارمزد کمتر، نقد شوندگی بالاتر و … اشاره کرد.